گل نرگس
نرگس شیراز، زیبای پرناز طبیعت ، بوی عشق ،بوی عطر بهشت ، نوازشگر روح ، انگار که خدا نسیمی برای آرامش جانت فرستاده باشد، قدم که به دیار نرگس بگذاری گویی که خدا پایت را به سرزمین زیباییها و عطر جاودانهها باز کرده باشد.معجزه ای که بی هوا حالی به حالی ات میکند آن طور که حس میکنی به پرواز درآمدی بر بهشت خدا. گل نرگس یکی از پرکاربردترین گل ها در ساخت تاج گل است.
گل نرگس در اصل از اروپا، آسیا و شمال آفریقا میروید. از خانواده نرگسیان و در گروه مارچوبگان است. گل هایی به رنگ سفید ، زرد و نارنجی دارد و دارای یک پیاز دائمی است که این پیاز چندین سال میتواند گل دهد. دو گروه نرگس وجود دارد؛ نرگس دروغین و نرگس واقعی که نرگس نوع دروغین بدون بو است نوع واقعی آن بسیار معطر و خوشبو است و در مقابل سرما، بسیار مقاوم است. از معروف ترین این نوع گل نرگس، میتوان گل نرگس شیراز را نام برد که در زمان احمدشاه قاجار، پیاز این گل را برای اولین بار وارد ایران کردند و در شیراز و مناطق اطراف آن شروع به کاشت این گل کردند. بهترین نوع آن، نرگس شهلا میباشد که قبل از رسیدن بهار شروع به گل دادن میکند و به نوعی مژده رسیدن بهار را میدهد که منشأ آن شمال آفریقا، اروپا و قسمتهایی از آسیاست و در حقیقت یک گیاه سوخ دار دائمی به حساب میآید که در اواخر زمستان شروع به گلدهی میکند.
کاشت گل نرگس شیراز در ایران اول در شهرهایی از کازرون از جمله ؛ جره و بالاده کازرون شروع شد و کمکم نقاط دیگری در کشور، مثل بهبهان در استان خوزستان و همچنین قسمت هایی از خراسان جنوبی و یا شهر خفر در استان فارس نیز به زیر کشت این گل زیبا رفتند. بخش زیادی از قسمت هایی که در استان فارس گل نرگس پرورش داده میشود، در مناطقی مانند جره و فامور در شهرستان کازرون هستند که نوعهای متفاوتی تولید میکنند.
چهار نوع در این قسمتها شناسایی شده است: نرگس شهلا که بخش زیادتری نسبت به بقیه را به خود اختصاص داده است و بسیار معطر و جلوه های زیبایی دارد و سه نمونه دیگر به نامهای شصت پر ، پنجه گربه ای و مسکین را میتوان نام برد که در این مناطق کشت میشوند.
خصوصیات و نیازهای نرگس شیراز
نرگس شیراز گلی است که اکثرا دارای گلبرگهای سفید و بسیار معطر و خوشبو میباشد و به صورت بریدنی، برداشت میشود.در هر ساقه از آن، چند گل میروید و معمولا از اواسط پاییز شروع به گل دادن میکنند و تا بهار این گلدهی آنها ادامه دارد. در اسفند ماه بیشترین رشد را دارند و بیشتر و بهتر از هر زمانی گل میدهند. این نمونه گل زیبا در بعضی از ارقام تقریبا مقاومت چندانی ندارند و به نیمه مقاوم معروفند، که این ارقام را در گلخانه پرورش میدهند. این گیاه پیازدار است و ارتفاعی بین سی تا چهل و پنج سانتی متر دارد و معمولا گلدهی هر نوبت آن بالاتر از چهل و پنج روز است. نرگس شیراز بخاطر داشتن بوی خوب و ملایمی که دارد در سطح جهان مشهور است اما در ایران نیاز به تحقیقات بیشتر و شناساندن مزایای آن به مردم دارد تا این گل را بتوانیم بیشتر در بین مردم جا داده و معرفی کنیم. نرگس شیراز، نسبت به گلهای دیگر مثل زنبق، به سرما حساس نیست و مقاومت خوبی دارد و تقریبا به یخبندان نیز حساسیت کمتری دارد اما نسبت به ارقام دیگر گلها مثل لاله حساسیت نرگس بیشتر میباشد.
نکاتی که در کاشت گل نرگس شیراز باید به آنها توجه کرد
برای پرورش گل نرگس بهتر است از خاک لومی استفاده شود، این خاک بسیار غنی و سرشار از مواد آلی است و PH آن مقدار کمی اسیدی است که برای گل نرگس این PH بسیار مناسب میباشد. اما در زمینهایی که مقدار اسیدی PH آنها از شش یا هفت بالاتر باشد، بهتر است به آن خاک مقداری آهک اضافه کنند. یکی از نکاتی که هنگام کشت گل نرگس باید به آن توجه داشت این است که محل کاشت حتما آفتابگیر باشد. نکته دیگری در مورد نرگس شیراز این است که سوخ این گل به سرما، بسیار مقاوم است و هر سه یا چهار سالی یکبار میتوانید آن را از خاک بیرون بیاورید و سوخک را از آن جدا کنید. برای اینکه گل نرگس به خوبی رشد کند و تقویت شود آن را در خاک مرطوب کشت کنید. اما به اندازه به آن آب دهید چرا که اگر آب فراوان به آن برسد تمام ساقه آن برگ تولید میکند و گل کمتری میدهد پس برای اینکه گل بیشتری بدهد باید کمی خاک آن خشکی ببیند. بعد از آنکه گل نرگس شیراز به بار نشست و گل داد، باید برای اینکه سوخک آن رشد کند و بزرگتر شود، کودی که نیتروژن کمتری داشته باشد و پتاسیم آن زیادتر باشد برای رشد سوخها استفاده کنید و همچنین اینکه مزرعه یا باغچه گل نرگس باید حتما وجین (از بین بردن علف های هرز) شود. برای خرید کود مناسب به فروشگاه بذر گل و گیاه نازبو مراجعه کنید.
زمان و طرز کشت گل نرگس شیراز
برای کشت گل نرگس شیراز باید در ماههای مرداد و شهریور اقدام کنید تا ریشه های گل، قبل از شروع زمستان و سرما بتوانند به اندازه کافی رشد و مقاوم شوند. پیاز این گل را در اوایل پاییز، یعنی مهر ماه تا اوایل آبان قابلیت کشت را دارند.
برای کاشت این گل، باید آنها را در خاک زهکشی شده مناسب، با فاصله پانزده سانتی متری از هم کشت شود و پیاز گل را حدودا ده سانتی متر در زیر خاک فرو کنید. برای اینکه گل بهتر به ثمر بنشیند در هنگام کشت مقداری کود معمولی با خاکی که در آن کشت میکنید مخلوط کنید. حواستان باشد نرگس شیراز به هیچ عنوان خاک سنگین و رسی را دوست ندارد. در صورتی که خاک مورد استفاده رسی باشد، به خاطر اینکه سنگین است و رشد گل را ضعیف میکند، سعی کنید مقداری شن با آن مخلوط کنید تا به زهکشی درست و مناسب آن کمک کند. البته سعی کنید در خاک مورد استفاده برای کاشت این گیاه از کود حیوانی استفاده کنید، کمپوست نیز برای این گلها بسیار مناسب است. نکته مهم دیگری که باید مد نظر داشته باشید این است که پیازها را در زمینی که از آب اشباع باشد نکارید. نرگسشیراز برای اینکه سال بعد نیز گل بدهد نیاز است که در این سال مقداری انرژی از طرف ساقه و برگهای گل به طرف پیاز آن در زیر زمین سرازیر شود و پیاز را برای سال آینده و همچنین زمستان سرد و مقاومت در برابر سرمای زمستانی تقویت کند؛ پس برای این عملیات لازم است مواظب باشید که برگها را از محلی که از ساقه فاصله میگیرند قطع نکنید چرا که این کار باعث میشود که ضعیف شود. بعد از گذشت شش هفته و بعد از زمان گلدهی، برگ ها را از شاخه قطع کنید چرا که تأثیری بر تقویت شدن گل برای سال بعد ندارد. بعد از اینکه گل نرگس پژمرده شد میتوانید آنها را از پشت تخمدان قطع کنید و پیازهایی که در ساقه و برگ آنها اثری از بیماری است از زمین بیرون بیاورید و بسوزانید.
دستورالعملهای کاشت گل نرگس
اگربرای کاشت گل نرگس شیراز تابه حال اقدام نکردهاید، سعی کنید در انتخاب پیاز آن دقت کافی به خرج دهید و سعی کنید در فصل پاییز پیاز این گل رابخرید و هرچقدر که پیاز بزرگتری بخرید گل شما نیز بزرگتر خواهد بود. توجه داشته باشید پیازی که میخرید هیچگونه زخم یا خراش، زدگی و بریدگی بر روی آن نباشد. نرگس شیراز دو نوع پیاز دارد؛ یک نمونه آن فقط یک نوک یا دماغه دارد که فقط یک گل میدهد و نمونه دیگر دو نوک دارد که از هر نوک، یک گل میروید بیشتر کسانی که گل میکارند، عقیده دارند که پیازهایی که دو نوک دارند، گل های درشت تری میدهند؛ پس این نوع پیازها میتوانند انتخاب بهتری برای خرید باشند. سعی کنید پیازهایی را انتخاب کنید که ریشه داشته باشند، ولی پیازهایی که در بالای آنها ساقه سبز شده باشد را به هیچ وجه انتخاب نکنید. یادتان باشد اگر پیاز را نتواستید فوری بکارید حتما در یخچال از آنها نگهداری کنید. نکته دیگری که باید به آن توجه داشته باشید این است که درجایی که پیازها را نگهداری میکنید به هیچ وجه گاز اتیلن نگهداری نکنید چرا که این گاز بر روی پیازها تأثیر منفی دارد و در آینده نیز گلدهی آنها را دچار مشکل میکند و ممکن است نرگسها بیبار شوند و در آینده به خوبی گل ندهند.
مراقبت از نرگس شیراز
بعداز آنکه پیازهای گل نرگس شیراز را در خاک زهکشی شده کاشتید و شروع به جوانه زدن و رشد کردند، سعی کنید زیاد به آنها آب ندهید هر وقت که حس کردید خاک آن خشک شده است و نیاز به آبیاری دارد به آنها آب دهید. اگر این گل را در باغچه یا گلدان کوچک خانگی میکارید سعی کنید هر هفته با محلول آب و کود گیاهان خانگی آنها را تقویت کنید. بعد از این که نرگس ها به اندازه کافی رشد کردند و گل دادند سعی کنید هفتهای یک بار به آنها کود غنی از پتاسیم دهید و هفته ای یکبار آنها را آبیاری کنید. بهترین گونهها برای پرورش بستگی به مکانی دارد که میخواهید در آنجا گل نرگس کشت کنید. اگر زمینی با مساحت زیاد دارید که میخواهید در آن نرگس شیراز را بکارید بهتر است از نوع نرگس نم استفاده کنید این نمونه نتیجه خوبی میدهد. برای حاشیه و کنارههای کوچک باغهای سنگی و در اطراف حیاط منزل از انواع کوچکتر برای پرورش مانند دو به دو یا پرتاب شعله استفاده شود.
نکاتی در مورد گل نرگس
پس از گلدهی گیاه تا زمانی که برگ آنها زرد شود هر هفته آنها را آبیاری و کود پتاسیم دار بدهید تا پیاز آنها تقویت شود و بتواند سال بعد نیز به طور مناسبی گل بدهد. بیشتر نوعهای گل نرگس، رشد و انرژی خوبی دارند و سبز میشوند و به هیچ وجه نیازی به جابجایی ندارند. اگر باغچه کوچکی دارید و نرگس شیراز را در آن کاشته اید و بعد از مدتی تعدادشان خیلی زیاد و بزرگ شد، میتوانید آنها را از زمین خارج کرده و در جای دیگر کاشت کنید. پیازهایی را که از زمین خارج میکنید را در مکانی خنک و تاریک نگهداری کنید و سعی کنید مکان نگهداری از آنها تهویه هوای مناسب داشته باشد تا بتوانید آنها را تا زمان کشت بعدی در آنجا نگهداری کنید. زمانی که پیازها را از زمین بیرون آوردید، آنها را لمس کنید هر کدام که حالت نرم شده گرفته اند و یا به حالت اسفنجی درآمده اند را جدا کنید و بسوزانید. این کار را در زمان کاشت نیز انجام دهید. نکته دیگر اینکه سوخک یا همان پیازچه های کوچکی که در کنار پیاز گل نرگس رشد میکنند در سال دوم یا سوم زندگیشان گل میدهند پس میتوان آنها را از پیازچه اصلی جدا کرد و در جای دیگر کاشت و اینکه پیاز اصلی نیز میتواند به مدت سه یا چهار سال در زمین نگهداری و گل دهد.
گل نرگس سمی است
نرگس شیراز با وجود گل های خوش رنگ زرد و سفیدی که دارد و همچنین عطر خوبی که دارد و معمولا عقیده دارند که عطر آن شفابخش سردرد و بیماری سرماخوردگی و همچنین برای تقویت سینوس ها مناسب است، اما اگر مقدار زیادی از آن خورده شود میتوان گفت یکی از سمیترین گیاهان میباشد، پس در این مورد، سخت مواظب باشید. این گیاه دارای پیاز و همچنین برگهای سمی است که خوردن آن باعث حالت تهوع، دل درد، اسهال و گاهی نیز استفراغ میشود. اگر توسط بچه ها خورده شد و این عوارض را به دنبال داشت، حتما او را به بیمارستان انتقال دهید. نکته دیگر اینکه به طور معمول نرگس شیراز از آن دسته گلهای خودخواهی میباشد که نمیتوان آن را با هر گل دیگری که پیاز داشته باشد در نزدیکی هم و یا در یک گلدان کاشت.
