معرفی فیکوس آفریقایی (فیکوس لیراتا)
فیکوس لیراتا که در ایران با نام فیکوس آفریقایی هم شناخته‌شده‌است، از گیاهان آپارتمانی است که تصویر آن را معمولا در مجله‌ها و در عکس‌های دکوراسیون خانه‌های اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها می‌بینید. برگ‌های این گیاه جذاب، سبزرنگ و شبیه سایز ویولن است و همین نکته گل فیکوس آفریقایی را به گیاهی خاص تبدیل کرده‌است.
فیکوس افریقایی بومی جنگل‌های استوایی آفریقاست و بلندی آن در طبیعت ممکن است به ۱۲ متر هم برسد. زندگی آن‌ها در جنگل به صورت انگلی استا یعنی روی درخت‌های دیگر رشد می‌کنند اما خوشبختانه نوع خانگی این گیاه با زندگی در خاک و گلدان سازگار است.
جالب است بدانید فیکوس لیراتا خواهر فیکوس الاستیکا است که برگ‌های سبز پررنگ و چرمی زیبا دارد.
ویژگی‌های گل فیکوس آفریقایی
اگر از این گیاه به خوبی مراقبت‌کنید، هر سال مقدار زیادی رشد می‌کند و بلندی آن در خانه می‌تواند به بیش‌تر از دو متر هم برسد. جذابیت این گیاه به رنگ سبز زیبای برگ‌هایش است و به همین دلیل برای فضاهای بزرگ انتخاب خوبی است.
به خاطر ارتفاع گیاه و شکل برگ‌هایش، آن را فقط باید روی زمین بگذارید و نباید آن را آویزان کنید یا روی قفسه یا لبه پنجره بگذارید. البته گیاهان کوچک گل فیکوس آفریقایی را که هنوز بلند نشده اند و برگ‌های کوچکی دارند، میتوانید به طور موقتی در لبه‌ی قفسه یا کابینت بگذارید.
روش نگهداری از فیکوس آفریقایی (لیراتا)
مراقبت از فیکوس آفریقایی به صبر و دقت نیاز دارد اما به اندازه‌ای که فکر می‌کنید مراقبت از آن سخت نیست. کافی‌است نکات و راهنمایی‌های زیر را به دقت دنبال کنید تا کم کم به یک مراقب حرفه‌ای گیاهان سبز تبدیل شوید.
نور مناسب برای فیکوس آفریقایی
این گیاه جذاب به نور زیاد و غیرمستقیم نیازدارد. آن را نزدیک پنجره‌ای آفتاب‌گیر بگذارید تا در طول روز بتواند نور کافی را جذب کند.آفتاب نباید مستقیما به گیاه بتابد، منظور از نور خوب نور غیرمستقیم می باشد.نور مستقیم باعث سوختن و قهوه ای و خشک شدن لبه های برگ ها می شود. هرچند ماه یک بار گیاهتان را بچرخانید تا نور به صورت مساوی به همه‌ي برگ‌هایش برسد و از کج‌شدن آن جلوگیری‌کنید.
هفته‌ای یک بارپشت و روی برگ‌های آن را با دستمال مرطوب و نرم به آرامی تمیز کنید تا گرد و غبار روی برگ‌های آن ننشیند و جذب نور تا حدممکن زیاد شود. این نکته‌ی مهمی است چون برگ‌های بزرگ این گیاه گرد و غبار را به راحتی به خودش جذب می‌کند.
روش آب دهی فیکوس
به عنوان قانون کلی، هرزمان که سطح خاک گلدان نسبتا خشک شد، به آن آب بدهید. آبی که به گیاه می‌دهید باید هم‌دمای اتاق و ولرم باشد و از دادن آب سرد به آن خودداری‌کنید چون به گیاه شوک وارد می‌کند. بعد از آبیاری، آب اضافی باید کاملا از گلدان خارج شود و خاک گلدان غرق در آب نماند. وقتی که آب اضافی در زیرگلدانی جمع شد، آن را خالی کنید. اگر گلدان شما سوراخ خارج شدن آب ندارد باید حتما قسمت زیادی از خاک کف گلدان پوکه باشد تا آب از خاک اطراف ریشه با فضای خالی طبقه زیرین خاک منتقل شود.به اصلاح آب خارج شود.
فیکوس آفریقایی به آبیاری زیاد یا کم حساس است و برای همین مدتی زمان می‌برد تا زمان درست آبیاری گیاه را متوجه شوید. هم‌چنین با دانستن علامت‌های زیر میتوانید از خشک‌شدن یا گندیدن ریشه‌های گیاهتان جلوگیری کنید.
اگر به فیکوس‌آفریقایی مقدار کمی آب بدهید، لبه‌های برگ‌هایش قهوه‌ای می‌شود و برگ‌ها می‌ریزند، از طرفی اگر به گیاه بیش از اندازه آب بدهید، لکه‌های قهوه‌ای روی برگ‌ها و لبه‌ی آن پدید می‌آید و خاک آن بوی ناخوشایندی می‌گیرد. اگر نشانه‌های بالا را در گیاهتان مشاهده‌کردید، میتوانید با دادن مقدار آب بیش‌تر یا عوض کردن خاک گلدان در صورت آبیاری بیش‌از حد، آن را اصلاح کنید.
بهتر است همیشه برگ‌های گیاه را بررسی کنید تا اگر علامت یا لکه قهوه ای دیدید، علت آن برطرف شود و اگر دیر به آن رسیدگی کنید، روی برگ‌های گیاه سوراخ باقی می‌ماند.
فیکوس آفریقایی به خاک غنی نیاز دارد و لازم است هر چند وقت یک بار به آن کود بدهید تا برگ‌هایش همیشه سبز و شاداب و بزرگ باقی بمانند و رشد خوبی داشته‌باشد.
شرایط دمایی مورد نیاز فیکوس لیراتا
این گیاه آب و هوای گرم و مرطوب را دوست دارد چون مشابه آب و هوای جنگل‌های پربارانی است که بومی آن است. دمای مورد نیاز آن بین ۱۸ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد است. یادتان باشد فیکوس آفریقایی را دردمای زیر ۱۰ درجه سانتی‌گراد نگذارید وگرنه روی برگ‌های آن لکه قهوه‌ای به وجود می‌آید. برای این‌که مقدار رطوبت هوای آن را زیادتر کنید می توانید گلدان‌های دیگر را هم کنارش بگذارید چون گیاهان در کنار هم می‌توانند رطوبت هوای اطراف‌شان را زیاد کنند. راه دیگر استفاده از دستگاه بخور سرد است، هم‌چنین میتوانید برای گیاهتان جزیره درست‌کنید. یعنی یک سینی را پر از سنگ‌های متوسط و ریز کنید و داخل آن آب بریزید.
سپس گلدان را طوری روی آن بگذارید که کف گلدان با آب تماس نداشته‌باشد.
فیکوس افریقایی به جریان هوای سرد حساس است و اگر مقابل هوای سرد قرار بگیرد برگ‌هایش خشک می‌شود. آن را دور از پنجره‌های باز و کولر بگذارید. هم‌چنین از جا به جاکردن آن خودداری کنید چون باعث ایجاد شوک به آن و ریزش برگ‌هایش می‌شود.
فیکوس و حیوانات خانگی
اگر حیوان خانگی‌تان از برگ‌های این گیاه بخورد، دچار ناراحتی معده می‌شود. بهتر است گیاهتان را در جایی بگذارید که حیوانات خانگی به آن دسترسی نداشته‌باشند.
آفت و بیماری‌ها
فیکوس آفریقایی ممکن است مورد حمله‌ی آفت‌هایی مثل شپشک، شته، کنه تارعنکبوتی و حشره‌‌های پولک‌دار قرار بگیرد. همیشه زیر و روی برگ و ساقه‌های گیاه را از نظر داشتن آفت بررسی کنید. در صورتی‌که آفت یا حشره‌‌ای روی گیاه مشاهده‌کردید، ابتدا با دستمال نرم آغشته به آب گرم و صابون، برگ‌ها را کاملا تمیز کنید سپس از آفت‌کش ملایم استفاده‌کنید.
روش تکثیر فیکوس آفریقایی
تکثیر گیاه: اولین نکته برای تکثیر گیاه این است که گیاه اصلی باید کاملا سالم باشد. شاخه‌ی گیاه را دقیقا بالاتر از محل اتصال برگ به شاخه (که به آن گره می‌گویند) برش بزنید. شاخه‌ی بریده‌شده را در ظرفی از آب تصفیه‌شده و در محلی پرنور بگذارید. هروقت که آب آلوده یا کدرشده‌بود، آن را عوض کنید. بعد از یک ماه، قلمه‌ی شما باید ریشه بزند. وقتی که ریشه‌ها چندسانتی‌متر بلند شدند، میتوانید آن را در گلدان جدید بکارید.
عوض‌کردن‌گلدان: زمان تعویض گلدان وقتی است که ریشه‌های آن ازانتهای گلدان بیرون‌می‌زند. در این حالت هم میتوانید گلدان بزرگ‌تری انتخاب کنید هم میتوانید ریشه‌ها را کوتاه کنید. یادتان باشد که نباید بیش‌تر از ۲۰ درصد ریشه‌ها را کوتاه کنید در غیراین صورت گیاهتان آسیب می‌بیند.
روش هرس کردن برگ ها
هرس کردن و بریده برگ‌ها باعث می‌شود رشد گیاه بهبود پیدا کند. هراز گاهی برگ‌های آسیب‌دیده و خراب گیاه را با قیچی جدا کنید تا گیاه انرژی خودش را صرف رشد بیش‌تر و غذارسانی به برگ‌های سالم کند.
اگر شاخه‌های فرعی گیاه هم جلوی رفت و آمد را گرفته یا فضای محل زندگی‌تان را بیش از حد شلوغ کرده‌است، میتوانید آن را قیچی کنید. دقت کنید که شاخه‌ی فرعی را از جایی برش بزنید که حداقل ۳ سانتی‌متر با شاخه‌ی اصلی فاصله داشته باشد تا آسیبی به شاخه‌ی اصلی گیاه نرسد.
